Kako se navodi u zajedničkom saopštenju, odbijanjem države da sjeverinskim žrtvama prizna status civilnih žrtava rata, Srbija krši međunarodno pravo, prenosi Beta.

„Tretman porodica žrtava iz Sjeverina i hiljada drugih žrtava od strane institucija Srbije koje zbog diskriminatornih odredbi važećeg Zakona o pravima civilnih invalida rata, usvojenog za vreme režima Slobodana Miloševića, nisu priznate kao civilne žrtve rata u Srbiji, kao i ozbiljne prepreke u ostvarivanju prava žrtava sudskim putem, predmet su kritika brojnih međunarodnih institucija i organizacija koje prate poštovanje ljudskih prava u Srbiji“, navodi se u saopštenju.

Otvaranjem spomen-obeležja žrtvama u Sjeverinu sutra se obeležava 23. godišnjica otmice i ubistva 16 građana Srbije bošnjačke nacionalnosti.

Zločin u Sjeverinu dogodio se 22. oktobra 1992, kada su autobus na mostu preko Lima, u mestu Mioče, zaustavili pripadnici jedinice „Osvetnici“, koja je delovala pod okriljem Vojske Republike Srpske (VRS) .

Nakon legitimisanja svih putnika, izdvojili su i izveli samo Bošnjake – 15 muškaraca i jednu ženu i potom ih kamion ovezli u pravcu Višegrada, do motela „Vilina vlas“, gde su ih pretresli, surovo pretukli i potom odveli na obalu reke Drine gde su ih streljali.

Žrtve ovog zločina su: Mehmed Šebo, Medredin Hodžić, Zafer Hadžić, Medo Hodžić, Ramiz Begović, Derviš Softić, Mithad Softić, Mujo Alihodžić, Alija Mandal, Sead Pecikoza, Mustafa Bajramović, Hajrudin Sajtarević, Esad Džihić, Idriz Gibović, Ramahudin Ćatović i Mevlida Koldžić.

Posmrtni ostaci Medredina Hodžića pronađeni su u jezeru Perućac 2010. godine, dok se za telima ostalih još traga.

U noći koja je prethodila ovoj otmici, nepoznati počinioci su iz Sjeverina prisilno odveli Sabahudina Ćatovića, brata Ramahudina Ćatovića. Ni njegovo telo do danas nije nađeno.

Pred Okružnim sudom u Beogradu 2005. godine za otmicu Bošnjaka i njihovo ubistvo, što je kvalifikovano kao ratni zločin protiv civilnog stanovništva, pravosnažno su osuđeni na 20 godina zatvora Milan Lukić, Oliver Krsmanović i Dragutin Dragićević, a na 15 godina Đorđe Šević.

Otmica Sabahudina Ćatovića nije bila obuhvaćena ovim krivičnim postupkom. Zapovednika jedinice „Osvetnici“ Milana Lukića je Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) osudio 2012. godine na kaznu doživotnog zatvora zbog zločinâ u Višegradu.

FHP je podsetio da je u ime sedmoro srodnika sjeverinskih žrtava pokrenuo upravne postupke za sticanje statusa člana porodice civilne žrtve rata, u skladu sa važećim Zakonom o pravima civilnih invalida rata, ali da su svi zahtevi odbijeni sa istovetnim obrazloženjem – da se pravo po ovom Zakonu ne može ostvariti za slučajeve kada je žrtva stradala van teritorije Srbije.

FHP je, zajedno sa Centrom za unapređivanje pravnih studija, u aprilu 2015. godine javnosti predstavio Model zakona o pravima civilnih žrtava povreda ljudskih prava u oružanim sukobima i u vezi sa oružanim sukobima u periodu od 1991. do 2001. godine, koji sadrži rešenja koja bi ispravila nedostatke postojećeg zakonskog okvira.